Dongeng saking Semarang Kilen

Asal mulane Kaliwungu

              

               Asal mulane kutha Kaliwungu yaiku saka getih sing mili kaya kali sing warnane ungu utawa getih sing mili kaya kali. Awale saka perang antarane Sunan Katong karo empu utawa pangeran Pakuwojo. Banjur pendekar loro kuwi mati kabeh. Lan getihe mili kaya kali sing warnane ungu yaiku getih putih campur getih warna abang ati.

               Sunan Katong karo pangeran Pakuwojo kuwi mau mati amarga salah paham sing awale saka dendam. Wong loro kuwi mau tokoh-tokoh sing bedha alirane. Pangeran Pakuwojo jengkel amarga ana sing nglindungi anakke yaiku Sunan Katong gurune dhewe. Banjur pangeran Pakuwojo nikam sing nglindungi anakke kuwi mau tanpa ngerti sapa kuwi wonge. Banjur pangeran Pakuwojo ngerti sing nglindungi anakke kuwi mau gurune dhewe, Pangeran Pakuwojo banjur lemes kabeh awake. Pangeran Pakuwojo njaluk pangapura sujud ana sikile Sunan Katong, sakwise ditikam Sunan Katong banjur nyabut keris sing ana ing awake banjur langsung ditusukake awake Pangeran Pakuwojo. Wong loro kuwi sing bedha aliran banjur mati bareng. Getih putih campur karo getih abang ati kuwi warnane dadi ungu lan ngalir utawa mili kaya kali. Banjur daerah kuwi mau dijenengake Kaliwungu.

               Sakbanjure kuwi mau kutha kaliwungu kanggo pusat pemerintahane kadipaten Kaliwungu yaiku daerah sing dibangun Sunan Katong banjur dikembangake karo ulama mataram yaiku panembahan Djominah ingkang gadhah garis keturunan saking Sunan Giri yaiku Kyai Haji Asyari utawa Kyai Guru.

               Kaliwungu yaiku daerah sing berpotensi. Bandar Asam Arang sing straregis didadekake kadipaten Kendal ing kaliwungu tambah ngrembaka. Faktor strategis liyane yaiku dalan lurus ingkang nuju mataram sing dampingan karo kadipaten semarang.Ngadahi pantai landai ingkang dadi pengembangan pelabuhan armada.koordinasi kaliyan masyarakat pondok pesantren kaliyan para ulama’.

               Armada kuwi mau didadekake ancaman sing dadi pertimbangan sultan mataram yaiku VOC sing terus monopoli perdagangan.ingkang dipercaya kaliyan sultan mataram yaiku adipati Kendal, Tumenggung Bahurekso.

KERIS SANGKELAT LAN CRUBUK

               Sawijine dina para wali padha kumpul, ngrembug babagan Bintara. Para wali antuk ijin saka Prabu Brawijaya ngedekake masjid kanggo solat berjamaah. Mula saka kuwi, para wali diwajibake nyumbang saka guru siji-siji lan luput para ulama lan mukmin. Ujare uga diwajibake saka rawa, blandar, pengeret, tumpang lan tugelan kayu liyane. Sakliyane iku sing ora kalah penting yaiku bandha lan tenaga.

               Antuk dawuh sing kaya mangkono Jeng Sunan Kalijaga budhal sajroning alsas gedhe, golek kayu jati kanggo saka guru. Anggone budhal Jeng Sunan Kalijaga ngajak murid kinasih kang peparab Jaka Supa. Sajroning golek kayu ing tengahing alas, Jeng Sunan Kallijaga lan muride (Supa) kepethuk kaliyan Dewi Rasawulan kang lagi tapa ngidang. Rasawulan sabenere isih kadhang enom karo Jeng Sunan Kalijaga. Pungkasane Dewi rasawulan jodhokake kalawan Jaka Supa. Jaka Supa iku putra Tumenggung Supadriya, bupati Wedhana. Bupati Supadriya empuning sanjata prang ing Negara Majapahit. Supa saben dinane melu biyantu gawe sanjata keris.

               Nalika empu Supa lagi gawe sanjata, Jeng Sunan Kalijaga teka kanthi uluk salam gawe kkageting empu Supa. “Mangga Jeng Sunan, kok janur gunung, wonten prelu menapa?”ucape empu Supa. “Supa tekaku mrene arep ngrepoti kowe. Aku pengen digawekake keris coten-sembelih ( pusaka kanggo nyembelih wedhus utawa kebo ). Malah iki wis tak gawakake pisan wesi kanggo pusakane.”ujare Jeng Sunan. Empu Supa kaget bareng ngerteni wesi sing digawa Jeng Sunan Kalijaga. Banjur dheweke ngucap “Jeng Sunan menapa leres ingkang paduka beta, kok wesinipun among sak klungsu agengipun. Menapa saged damel keris Jeng Sunan?”

               “ Empu Supa, sanajan among sak klungsu gedhene nanging bobote ngungkuli abote watu gedhe kae, yen ora percaya coba angkata!”ngendikane Jeng Sunan. Kanthi semu ora percaya empu Supa ngangkat wesi sing sak klungsugedhene mau. “ Leres Jeng Sunan, jebul wesi menika kalangkung abot katimbang sela menika. Jeng Sunan menapa wesi menika saged damel duwung, karana wujudipun amungsak klungsu agengipun.”ucape empu Supa. “ Nak kira-kira wesi iki gedhene sak gunung apa bisa kanggo gawe keris kuwi Supa?”wangsulane Jeng Sunan.

               Tanpa dinyana wesi sing sak klungsu mau dadi sak gunung gedhene. “ Jeng Sunan, menawi wesi menika wujudipun sak gunung pripun anggen kula mande mangke Jenhg Sunan?”ujare empu Supa. Karana ucapan Jeng Sunan wesi sing sak gunung mau malih dadi wujud sing asli.

               Wesi sing diwenehaka Jeng Sunan mau wiwit dipande dening empu Supa. Karana lantipe Supa, ora suwe wesi mau wis dadi wujud keris kang elokendahe. Banget gumun penggalihe Jeng Sunan karana keris mau ora kaya kang diangen-ange. Keris wujud keris Jawa (Majapahit) kang duweni luk telulas. Suwe Jeng Sunan olehenamatake keris mau. Banjur Jeng Sunan ngendika” Supa, keris iki ora pantes yen dienggo nyembelih wedhus utawa kebo. Keris iki pantese digunakake para santri lan ratu sing nguwasani nusantara iki. Supa, keris iki takwenehi tetenger Sangkelat.”

               Rumangsa keris mau kalangkung peni, Jeng Sunan Kalijaga bali nggawa wesi sing gedhenesak miri. Sakwise dipande empu Supa, akire wesi mau dadi keris sing memper pedhang suduk ( golok utawa belathi ). Ngerteni yen keris sing dikarepake dadi, Jeng Sunan rumangsa bombing manahe. Keris mau diwenehi jeneng Crubuk.

 fatih lan endang, Semarang