Mitos Saking Banyumasan

Kembang Wijaya Kusuma

Miturut crita jaman semono ana raja saka Jawa Timur yaiku Kerajaan Kediri sing aran Prabu Aji Pramosa. Dheweke duwe watak atos lan ora gelem ngalah karo sapa wae, apa maneh karo raja-raja saka kerajaan liya.

Wektu iku ing wilayah kerajaan ketekanan resi sing aran Resi Kano utawa Kyai Jamur. Resi kano iku wis misuwur kasektenane. Anane Resi Kano ing kono ndadekake Prabu Aji Pramosa kuwatir mbok menawa Resi Kano nduwe niyat ala karo dheweke lan kerajaane. Dheweke wis wanti-wanti karo para punggawa-punggawane supaya luwih ati-ati. Prabu Aji Pramosa kuwatir yen kerajaane bakal nandhang bebaya.

Jalaran saka iku Prabu Aji Pramosa nglumpukake para punggawa-punggawane dijak rembugan. Rembugane bab piye carane supaya bisa nyingkirake Resi Kano saka tlatah kono. Bareng rembugane wis rampung, Prabu Aji Pramosa rada tentrem atine. Akhire Prabu Aji Pramosa gawe keputusan yen Resi Kano bakal ditundhung saka Kerajaan Kediri. Pokoke Resi Kano ora entuk lunga saka kono sadurunge dipateni karo Prabu Aji Pramosa. Nanging Resi Kano minggat luwih dhisik saka Kerajaan Kediri sadurunge ditundhung karo Prabu Aji Pramosa..

Minggate Resi Kano saka wilayah Kerajaan Kediri malah ndadekake Prabu Aji Pramosa murka. Prabu Aji Pramosa durung bisa tentrem yen durung bisa nemokake Resi Kano. Prabu Aji Pramosa akhire lunga karo punggawa-punggawane nggoleki Resi Kano. Saupama mengko kecekel Resi Kano langsung dipateni.

Resi Kano minggat  menyang arah Pantai Selatan Pulau Jawa cedhake Cilacap. Ing kono Resi Kano semedi njaluk karo Gusti sing Murbeng Dumadi supaya dheweke diparingi slamet lan ora ana sing bisa nemokake dheweke ing kono. Nanging durung klakon apa sing dijaluk, Prabu Aji Pramosa lan para punggawa-punggawane wis bisa nemokake nggon delikane Resi Kano. Bareng wis di temokake nggone mau, banjur Resi Kano dipateni dening Prabu Aji Pramosa lan para punggawane.

Nalika Resi Kano wis dipateni, ana swara gludhug lan angine banter banget sing nggawe Prabu Aji Pramosa lan punggawa-punggawane merinding. Sawetara kahanan wis apik, ana naga raksasa sing kaya-kaya meh nguntal dheweke. Weruh kaya ngono Prabu Aji Pramosa malah ngunus jemparinge lan diarahke neng wetenge naga raksasa iku mau. Akhire naga mati lan kentir ombak Pantai Laut Selatan.

Bareng Prabu Aji Pramosa arep balik saka kono, dumadakan ana swara ngundang dheweke saka arah wetan. Swara iku mau jebul swarane sang putri, putri iku ngendikan karo Prabu Aji Pramosa :

“Prabu, panjenengan iku raja sing gagah prakosa tur wicaksana. Ngertenana prabu aku iki Dewi Wasowati. Anane aku neng kene amarga dikutuk karo Gusti sing Murbeng Dumadi. “Prabu Aji Pramosa, ngertenana yen panggonan iki bakale pisah karo pulau Jawa, pulau iki arep tak wenehi jeneng “nusa” sing artine pulau. Lan tak tambahi jeneng “kembangan” amarga cangkok kembang wijaya kusuma wis tak aturke panjenengan. Saengga ing wektu ngarep bakale panggonan iki dikenal kanthi jeneng “nusa kembangan”. Sing saiki dadi nusa kambangan. ”Jalaran saka jasamu aku bisa njelma maneh dadi manungsa biasa. Minangka aku bales jasamu, panjenengan tak aturi cangkok kembang wijaya kusuma iki. “Prabu Aji Pramosa, ngertenana yen panggonan iki bakale pisah karo pulau Jawa, pulau iki arep tak wenehi jeneng “nusa” sing artine pulau. Lan tak tambahi jeneng “kembangan” amarga cangkok kembang wijaya kusuma wis tak aturke panjenengan. Saengga ing wektu ngarep bakale panggonan iki dikenal kanthi jeneng “nusa kembangan”. Sing saiki dadi nusa kambangan.”

“Yen kowe duweni cangkok kembang wijaya kusuma kowe bakale bisa nurunake raja-raja sing bisa misuwur ing tanah jawa. Mula tampanana cangkok iki.”

            Krungu kaya ngono Prabu Aji Pramosa kanthi sumringah langsung nampani cangkok Kembang Wijaya Kusuma mau. Nanging Dewi Wasowati uga duwe pesen karo Prabu Aji Pramosa :

“Prabu Aji Pramosa, ngertenana yen panggonan iki bakale pisah karo pulau Jawa, pulau iki arep tak wenehi jeneng “nusa” sing artine pulau. Lan tak tambahi jeneng “kembangan” amarga cangkok kembang wijaya kusuma wis tak aturke panjenengan. Saengga ing wektu ngarep bakale panggonan iki dikenal kanthi jeneng “nusa kembangan”. Sing saiki dadi nusa kambangan.”

            Sawuse cangkok diwenehake marang Prabu Aji Pramosa, Dewi Wasowati ilang. Banjur sang prabu mbalik kanthi numpaki jukung. Cangkok mau diselehake neng sandhinge, nanging  bareng cangkoke ceblok,Prabu Aji Pramosa ora ngerti. Dheweke sadhar nalika wis teken pinggir, Prabu Aji Pramosa bingung ngoleki cangkoke iku. Prabu aji pramosa mung bisa nyalahake awake dhewe neng apa kok ora ati-ati anggone njaga cangkok mau. Akhire Prabu Aji Pramosa mbalik neng kerajaan Kediri karo punggawa-punggawane. Lan apa sing dialami dina iku mau dicritakake marang wong-wong kerajaan.

            Ora let suwe keprungu kabar yen ing dhuwur karang Pulau Nusa Kambangan thukul wit sing aneh,wite iku ora ana wohe. Prabu Aji Pramosa kepengen weruh jan-jane wit apa sing thukul ing dhuwur karang iku. Akhire Prabu Aji Pramosa lunga neng Pulau Nusa Kambangan. Bareng tekan kono dheweke kaget jebul wit sing dimaksud wong-wong iku cangkok kembang wijaya kusuma sing dhisik tau ditampa saka Dewi Wasowati. Nanging wit iku mau ora bisa dijupuk dening Prabu Aji Pramosa. Akhire Prabu Aji pramosa mung bisa balik karo rasa kuciwa.

            Miturut crita sing ana, nganti saiki Kembang Wijaya Kusuma dipercaya yen sapa wonge duwe cangkok kembang wijaya kusuma bakale nduweni keturunan sing mulya uripe. Nanging cangkok mau ora entuk dijupuk karo sembarang wong, kudune wong sing karep njupuk kudu semedi luwih dhisik.

fatih lan endang, Semarang