pengetauan jawa kuno

kawruh ana wong eslam puniki,wajib jakat pernatane sarengA,lamun duwe mili mangke,kang wajib jakat ika,wong eslam merdika singgih,lamun ta duwe unta,rong puluh puniku,jakat tira wedhus papat,kebo sapi padha lan unta punniki,iya ako catur rira,

          lamun duwe wedhus ta punika,patang puluh wajib jakat ika,sawiji iku jakatte,wedhus sapi ke bo iku,kang ginawe jakat puniki,ingkang wukuf tan cacat,ingkang waras iku,poma iku lakonnana,lamunne ra duraka marang yang widi,dadi kurang eslam ira,

            lamun emas lan selaka puniki,wajib jakat lamun emas ika,telu tengah tail mangke,saprapattan para puluh,mung setali,jakatte singgih,lamu selaka ika,manding jakat iku,rong puluh reyal punika,jakattipun sejampel kathah ing singgih,iku sami ngawruhana,

          lamun olo dagangngan puniki,isal badha saking emmas ika,neng Akirre tahun mangke,wajib jakat wong iku,kaya emmas jakate singgih,lamun angsal laselaka,anut angsallipun,lamun nutug tahun nira,wajib jakat wong iku singgih,kaya anasa jrone warsa,

          wajib jakat wong wohen puniki,kaya kungmalan inggur puniki,kaya gandum jagung mangke,kacang lan kara iku,pan kedhele lan jali singgih,juwawut lawan bater manjing jakat iku,lamun metung nangngan nira,wijan iku do ra manjing jakat singgih,kaya kacang cina ika,

          sekhatahe kang kocap puniki,lamun olo telunghatus dang tan iku wajib jakat mangke,seprapat tan para puluh,jakattipun kang wajib singgih,jakate pari punika,nemhatus dangan iku,punjul limang kati,saking enemhatus dangan,

          lan walihe jakat pitrah iki,wajib iya wong eslam werdika,lanang wadon baleng rare,lamun duwea wong iku,kang pinangngan sadina sawengngi,luwihe kang pinangngan sadinten sadalu,dinane riaya ika,najannana luwihe sak gegem puniki,wajib sira pitrahena,

          lamun wajib wong lanang puniki,awitrah ika nak ra binara,lawan kawulane mangke,nyarang kang pinangan iku,ingkang       dadi kuwate reki,ing dangnamne gara desa,warna warni puniki,wenang pitrah jrone wulan utamanne durung salat riyaya neki,sawuse pejer ika,

          ing wajibe wong Islam puniki,ingkang wenang mangan pitrah ika,lan a jakat puniku mangke,wewalu kathah ipun sawijine wong pekir puniki,kapindho mekin ika,ping telune iku,wong sugih utang punika,ping papat sabil wongng nalungan golek ngelmi,lima wong dodomi ika,

          ping ennem agama pitu prangsabil ping walune kawula mokadab kang jinnajennan gustine,puniku sedayannipun,jakat pitrah ingkang darbenni,ingkang padha salat sembayang,limang wektu,lajan pekir meskin ika,lamun nora limang wektu kangng lakonni,iku ora wenang mangan,

          wong  maksiyat lamun mangan iki,jakat pitrah ing tembe akerat methuthung wetengnge gedhe,gero gero sambat ipun no ra kelar anandang sakit sakite wong puniki,pangngululan ratu,lawan wong kang sugih donya,anak yatim iya kelawan sireki,iku datan wenang mangan,

          wong sidhekah jakat pitrah iki,yen rina konnandadi eslam sira,yen tinngal sinek samangke,duraka marang yang agung,yen likonnan a slamet singgih,bedalan sidhekah sunat tinggal puniku,pann ora mangkih ganjaran kaya ruwas rametan ngatur raturri,lawan melule wong tuwa,

          wong sidhekah sunat ing tangluwing,ingkang esah dhihin rayinira,anak kawula mangke,dulur sanak ira,lan tetongga kang eslam sinngih,ingkang perak punnika,iku ingkang perlu,lamun durung cukup pira,anak rabi tonggal kawulaneki,sidhekahe ora esah,

          lamun durung cukup anak rabi,sidhekahe iku dadi karam,lamun durung cukup ,mangke,kang mangan sidhekah iku,dhihin bojo lan anak iki,dulinira nuli wayoh iku,nuli tonnga kang perak ika,ingkang eslam nuli sanak dulur neki,nadyan malun sanak,

          lamun durung cukup ta puniki,dadi riya sidhekahe batal,kaya wong utang ya mangke,lamun durung nyaur iku,sidhekahe lir wong utang sinngih,iku pann ora esah ngamale wong iku,sidhekah marang santru nira,nora esah nadyan adoh mumid singgih yen maksiyat nora esah,

          lan wetune sidhekah puniki,bakda luhur dinane jemuah,ing masjid iku egonne,utawi sore iku,utamanne sidhekah sinnggih,arep saking omah, utamane  iku,enggonne wong pakum pulan,padha eslam kang angepung padha mukmin,kanggo raduraka ing Alah,ing rame lan apuasa neki,apan wajib seko e wong eslam,kang akil baleng ya mangke,lan wadon a puniku,anging lamun apes puniki,sabab dene aranne puniku,ngnalungan kang wuna iku,lan wong jali wong nipas wiladaka iki,anging iku padha kele,

            lan wajibbe puwasa puniki,lamun genep wulan saban punika,telung puluh dina mengke, lamun durung genep iku,ningalana tanggale singgih,diyat sah ing puwasa,saben –saben surup,lan wajib niyat puniki,perlu iku iya saben-sabene wengi,sore wektu pajar,

          beda lawan puwasa sunat iki,wenang niyat wegtu pajar ika,ika lingsir wetan lan batal puwasa iku,lamun mangan rahinna iki,lamun wong iku maha,beda lali iku,lamun mangan sira batal,lamun maha ora batal lamun lali,lamun nora lali batal,

          lamun sara puwasa puniki,lamun wong wadon rowangnge punika,nuli metu mani mangke,batal puwasane iku,lamu sira beda lan wengi,lan malih lamunneja,metu manni iku,kaya ginepok ing tangan,lan gegepok riyane awak pribadi,lan gepok maring wong liyan,

          ora batal lamun metu mani,saben ningali kawula,lan sababpe in mangke,lan batal mutah puniku,lamun maha beda lan lali,lan malih batal ika,wong puwasa iku,kahanan kang manjing badan,lenglengngane ing badannira pribadi,iya iku dadi batal,

          anging adus lan wulu puniki,ora batal puwasane wong ika,lan  malih wong meteng mangke,lan wong nusonni iku,lamun wedisek puniki,lamun iku amangan wajib kala iku,sunat age-age buka,ukur ilang bunderre serngenge singgih,lan sak rul kang akirri ika,

          karam puwasa dina misak iki,wiwitane wulan sawal ika,wakasne ramelan mangke,lan dina jumuah iku,lawan dina tasrak puniki,beda riyaya besar,telung dinna iku,ing ngarannan tasrak,iyaiku karam wong puwasa singgih,karam lamun puwasa,

          ing ngarannan dina tasrak iki,wong puwasa ing bakda riaya,yen wus bakdabe mangke,aja ana puwasa wong iku,apan karam tasrak puniki,iya dina ketiga,ya sawuse puniku,lamun ta sira puwasa,sak bakdane dangnamti gang dina iki,pan iku dina sampurna,

          lawan kaji wong iku wajib,lanang wadon yen duwe tunggangan,lan sam punne  dalan mangke,lamun tan duwe sangu,pan salad jemuah singgah,dina jemuah punika,kaji pekir iku,dadi pepak ing Agama,prabote eslam sedaya dipun lakonni,laku lakune Agama,

          pupuh sinom,

          kitab ungsul ingkang kocap,prabote wong eslam mukmin,nem prekara kathah ira,kang dhi inngi mannake iki,maring pangeran sejati,kang kuwasa gawe bumi langit punika,suwarga neraka iki,ingkang gawe sungih mistan aya Alah,

          gawe lanang wadon ika,ingkang mesthi gedhe cilik,ingkang gawe takdir ika,Inamulya iku singgih,melarat lan dadi haji,iku pangeran kang Agung,kang sidhekah wujud kidam,batak mong kalak patulil kawan dasi,sipat kiyamibinapsiwadamniat,

          kodrat la Irodat ika,ngelmu lawan kayat iki,samang lan basiran piniki, kalam kadiran murada singgih,ngaliman kayan puniki,samingan basiran iku,kalawan mutakaliman,iku sipate yang widi,iku pangeran ingkang sinembah,

          iya kang angngawe yadama,iya kang angngawe sugih,iya ingkang gawe ya mukti,iya kang ing gawe urip,iya kang angngawe lampus,iya kang paring ngapura,yaiku kang niksa singgih,iya ingkang duwe suwarga neraka,

          pama kabongaweruhhana,lamun sira dhemen becik,ing sipat kang kocap ika,iku prabotte wong mumin,papat aksara neki,papat sipatte yang Agung,kang dhi insanapsiyah,kapidho salbiyah iki,pingpat sipat maknawiyah iku ringkes neki,ing sipat kang kocap ika,yaiku kang tiyati,

          menawak lurung singgih,tan werung sipat yang Agung ,iya ngimannaken satad,nora ngawruhi yang widi,yaiku nora weruh sipate Alah,

          lamun wong iku weruhha maring sipatte yang widi,dadi imanne sasar,anggugung awake reki,sangkanne doba neki,saking gunnane awak ipun ,bentayangngan ngulati piangngeran liyan,

          ako rupane wong sasar,penyannane iyaiki,tan weruh sipate Alah,nora weruh ngaIblis widi,dadi anut ing Iblis,kitab singkir kang ginugung,adhepe singkir punika,nora singkir punika,

          sapa wongnge anut ika,ing kitab singkir puniki,ujarre Iblis puniki,pesatha iku dadi aji,bisa ngunggahhaken aji,utawa mantri puniku,pertinggi utawa lurah,utawa sugih miskin,iyaiku ujarripun bab rislanat,

          bisa ngirup donya  nyabrana ,ajung ajer den surupi ,wong siji dadi sangnagsa,lawase lumun metangi,teka bali pesthi,ujarre iku pinunjul,madhep wukune lawas ginugung ing sesami,iyaiku kitab singkir pennasaran ,

          lamun wong iku tan weruhha ,sipate Alah puniki ,sipat kang patang perkara ,dadi ngelmune wong sikir,asalah pennyanan neki,patine dadi kalurung,dene dudupangeran,dene iku Alah sejati dadi kapir tan weruh sipate Alah,

          kapindho ing malahekat,papat malahekat iki,kang perak maring yang sukma,dhiin malahek basrapil,kinongkon maring yang widi,aniyup sesongka iku,sekehe maklukpunika,telas jagat  pitu mati,niyup malih matine mahluk sedaya,

          pindho malahekat ika,mingkak balnamane reki,kinon ing Alah tangala,lurunna ken udan iki,kinon anduma rejeki,maring ngalam donnya iku,pan sampun tinakerran,panganne wong siji siji,norak lamiwah kebo satukewan,

          kaping tiga malahekat,jabara Imane wahyu puniki,ing sekohe para nabi,pingpat malahekat iku,ngijra Ilnamannira,kinongkon maring yang widi,ngalap nya wasekehe mahluk sedaya,

          malahekat sekawan ika,kaparak maring yang widi,saweno malahekat ika,pira kathahhe neki,tan pawilang ngannenggih,aneng langit kaping pitu,saweno iku ahersa,karyanne manungsa iki,ala becik kaboh iku tinulisan,

          sipate malahekat ika,nora lanang dora estri,panduwe suwiwi ika,lan jalu puniki,sipate malahekat sigih,barang karsane yang agung ,sebarang rupa winarna,anging asu celeng iki,penggane barang karsane pangngeran,

          ping tiga kitab puniki,sekawan kathahe sigih,angtinurunnaken nika,maring sekohe para nabi,kitab toret kang sawiji,kapindho Ijil puniku,ping tiga jabur ika,kitab kur an ping pat neki,yaiku kitab kang wontennamanya,

          kathahe kitab sedaya,satus papat kathah neki,kabeh ikupangandika,saking pangeran kang luwih,sarta lan jabaraIl,ing ngutus dene yang agung,jabaraIl ingkang kinon,maringken para nabi,ya kitab wong agama eslam

          kang di enut mukmin lan,eslam,kitab kang kocap puniki,kang di enut kukume ika,karam najis den singgih I,bedane eslam lan kapir,pesthi neraka pinggih,ingkang ngandel dadi eslam neng suwarga,

          kitabbe kurkan puniki,kinon dene  jabaraIl sinungngaken nabi neng yang nabi mukamat kekasih,katha e puniku singih,iya telung puluh ejus aneng neraka mangke,saweno madinah iki,iyaiku kitab tuduh maring suwarga,

beda kitab sikir ika,iya saking ing yang widi,iku pangandikan nang yang ,marang malahekat kekasih ,arun lan maruta neki,kinon maring manungsa iku,kopar kapir punika,ing negara,ing negara bul neki,kitab sikir iku tuduh maring neraka,

setan kang muruk punika,iya kitab sikir iki,ing sekeh e anak adam,kapir ingkang nari neki,beda lan para nabi,muruk kitab kurkan iku,ing sekehe anak adam,mukmin kang iku narima iki,setan malonni nabi ika,

          setan dhemit luhurdoka,nabi dhemen luhur sigih,ing dangnamakerat,ika,kitab kur an  karep neki,wau ingkang winarni,karepe dhateng yang agung,tuduh maring suwarga,pan sarwi sinung ing widi,nabi sinung mukjijat dene pangeran,

          setan inggih punika,sinung estijrat,punika,pan sami kastennira,padha sinung ing yang di,kitab sikir puniki,dinut marang ing wong kupur,nonanajis karam,batal mekruh nora apti,iyaiku kitab sikir penasaran,

          kitabe kur kan punika,ingkang ing wong mukmin,annyidinut gae najis karam,batal mekruh den singgah I,akeh annak adam singgih anut kitab singkir iku,ngadammaken ing ngakerat,dora madhep mring yang widi,kitab kurkan lawan madhep mring pangeran,

          lan kaping pat punika,ngimadnaken para nabi,kathahhe nabi sedaya,satus tahun kathah neki,lan patlikur tahun nabi,wajib nabi puniku,sidik amanat tableng,mokale nabi reki,kidip kitman mokal nabi palacidra,

          pan nabi kinon punika,dene pangeran kang luwih akon maring anak Adam,agawe becik lan begti,cegah gawe ala iki,lan cegah duraka iku,lan akon nembah ing Alah,nyegah nebah ing Iblis.akon nyatru ing Iblis lawan wong kopar,

          kaping limane punika,ngimannaken dina Akir,tegese dina iyamat,sirnane bumi lan langit,sekehhe sawiji wiji,miwah jim manusa iku,malahekat miwah kewan,setan Iblis padha mati,pan rinusak kekehhe ngelmu sedaya,

          anging suwarga neraka,kang nora rinusak iki,tengerre iki,jama juja puniki,lan nabi ngisa puniku,matine dajal lanat,lan wetune serngengeneki,saking kulon surupe ngetan mengkana,

          lan angin topan punika,sekakiken gunung neki,runtuh saking awang awing,atempuk samnyahardi,sak isine bumi langit,perapat pecahhe puniku,bumi sampun sinalinnan,iku pitu ingkang keri,nguripaken sekehhe kang aneng luwang,

          dina bangas,arannira,datannana malih malih,iku wekasan ning dina,rina wengi sampun enting,sekehhe kang padha mati,padha tinangekaken iku,sekehhe jelma manusa,ngadeg dhewe dhewe  ugi,luhurre kubur gonne ngadeg duksemmana,

          padha kringeten ika,sedaya manusa iki,anut kelakuan nira,dukahana ing dora singgih,kringette puniki,ana ingkang waket dhekul,anawaket uwudela ika,panasse linpendah geni,kang saweneh ana mili kringet tira,a   saweneh manusa ika,kang becik ngamale singgih,dukhana ing dangnam donnya,kan anut pakonne nabi,kadyamas  sinang ngeling,pinayung ngansutra luhung ,saweneh ingkang duraka,kang tan anut maring nabi,bentayangngan,umetdhase kepanasan,

          serngenge nanggih punika ngadhepaken sira iki,adohhe esa pendeng nang ika,panase kepati pati ing wong duraka iki,sambate adhuh adhuh,saweneh ana kang beja,kang anut pangandika nabi,lungguh kursi panas sarwi pinangyungngan,

          pandhita satengah mojar,nalika lagi atangi sekehhe jalma manusa,ana ingkang lungguh sami,ing luhurre kubur neki,lirsak ing gajamur tuwuh,sakwise bumi kinocak,pating kengnanguk,punniki,beda beda rupane wong aneng kana,

          ana ingkang rupa kura,ana ingkang rupa nabi,ana ingkang rupa jaran,kang rupa mennara iki,ana kadya kayu alang,adek ipun mayug mayug,labette nora sembahyang,dukaneng donnya puniki,gandannipun abacin kadyabebathang,

          beda beda warnannira,anut ing ngamalle reki,dukaneng donnya punaka,ngamal ala lan becik,ana kadya masinnangling,semune cahyane mancur,ingkang becik ngamalnnira,

          tan duraka ing yang widi,aneng donnya anut aretahe sarak,

          lawase kang kira kira pandhita satengah angling,sewu tahun laminira,ing luhurre kubur neki,sami wewusa iki,lan luweka sattan banyu,kewuhan paranira,tan weruh lor kidul neki,sesambate para baya polahhe wong,

          nuli sira dinarkanan,ujarre wertadu meling,iya tapangennira,ingkah molahhaken sami,sing sapa hanglakonni,dukhaneng donnya puniku,upamane sederah ika,kalleangrakonni,becik,iyaiku wineruhhaken marang sira,

          lamun sira iku ala,dukaneng donnya puniki,kira kira sedarah ika,ing kene weruh dumeling,sarta lan kukum neki,sedarah samnya ing ngrungu,sekehhe jalma manusa,satu kewan ngrungu sami,kang satengah prihatinnipun kaliwat,ingkang angrakenni ala,dukhane donnya dumala,akona maras kalimat,anangis ajeleh jelih,angngrasalamun kaweleh,alane ing donnya iku,malah gesengrainnira,labette angnguwarti,enangisek liwat angngaruara,

          ana dene kang setengngah,kang becik ngamale sigih,duana ing dangnam donnya,nglakonni pakonne nabi,bunggahipun tan sepi,kang ngrungu warta dumunung,labete begti ing Alah,dukhaneng donnya puniki,cahya mancur kadya gurnita gurnita angraras,

          sekehhe jalma manusa,sakelang kung lumene iki, sarta kasatan toya,kaliwat kepingine singgih,yen ono akang binugti,puwasa sunat puniku,kathah yen den ucapna,sewutahu lamineka,tan kawarna pandhita setenggah mojar,

          sawuse mengkana ika,ginirring sakehhe jalmi,maring ara ara maksar,sakehhe kewan lajalmi,nangis winangis sami,dosane ing donnya iku,siji dadi sedasa,tekan wedhus dhungkul neki aneng donnya tinubuk ing wedhus berangngah,

          dukhaneng donnya punika,anubuk sedokal neng donnya punika,pisan iki,ing nyono winangas ika, sinalinnan sungngu neki,wedhus kang dhungkul puniku,sinalinnan sunguwaja,kaya mengkono sireki aneng donnya  manusa angani iya,

          nganiaya ping sepisan,dukhaneng donnya puniki,ingkang an winangnas ika,ping sepuluh winangnas neki,najan manusa iki,nganiaya kewan iku,kang ora bener ing sarak,kang dudu kukum nabi,kaya jalma padha jalma wangnas sira



terjemahan naskah dahulu